1. Birleşik Kelimelerin Yazımı

1.1. Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler

 >  Ses düşmesine uğrayan bileşik sözcükler bitişik yazılır.
 >  “Et-“ ve “ol-“ yardımcı eylemleriyle birleşirken ses düşmesine veya ses türemesine uğrayan bileşik sözcükler bitişik yazılır.
 >  Sözcüklerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında benzetme yoluyla anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik sözcükler bitişik yazılır.
 >  “-a, -e, -ı, -i, -u, -ü” zarf-fiil ekleriyle “bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek, görmek, yazmak” eylemleriyle yapılan fiiller bitişik yazılır.
 >  İkinci kelimesi “-an / -en, -r / -ar / -er / -ır / -ir, -maz / -mez, -mış / -miş” sıfat-fiil eklerini alarak kalıplaşan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
 >  Bir veya iki öğesi çekimli fiil olan birleşik kelimeler bitişik yazılır.
 >  Bir veya iki öğesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır.
 >  İki veya daha çok sözcükten oluşmuş Türkçe yer adları bitişik yazılır.
 >  Şehir, kent, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su vb. sözcüklerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz ad tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır.
 >  Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.
 >  Ara yönleri belirten sözcükler bitişik yazılır.
 >  Somut olarak yer bildirmeyen “alt, üst, üzeri” sözlerinin sona getirilmesiyle oluşan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
 >  Dilimizde her iki öğesi de asıl anlamını koruduğu hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak bitişik yazılan sözcükler de vardır.
 >  Ev sözcüğüyle kurulan bileşik sözcükler bitişik yazılır.
 >  Hane, name, zade kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

 NOT  “Eczahane, hastahane, pastahane, postahane” sözleri kullanımdaki yaygınlık dolayısıyla “eczane, hastane, pastane, postane” biçiminde yazılmaktadır.

1.2. Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler

 >  “Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak” yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır.
 >  Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.
 >  “-r / -ar / -er, -maz / -mez ve -an / -en” sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat tamlaması yapısındaki birleşik kelimeler ayrı yazılır.
 >  “Renk” sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır.
 >  Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır.
 >  Yer adlarında kullanılan “batı, doğu, güney, kuzey, güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu, aşağı, yukarı, orta, iç, yakın, uzak” kelimeleri ayrı yazılır.
 >  Kişi adlarından oluşmuş “mahalle, bulvar, cadde, sokak, ilçe, köy vb.” yer ve kuruluş adlarında, sondaki unvanlar hariç şahıs adları ayrı yazılır.
 >  “Dış, iç, sıra” sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.
 >  “Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift” sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.
 >  İyi dilek, karşılama ve uğurlama sözleri ayrı yazılır.
 NOT  “Günaydın, başsağlığı” sözleri istisnadır.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

3. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

>     Cümleler büyük harfle başlar. Örnek »   E lindeki kitabı bize tanıttı. »   K apıyı altmış yaşlarında bir teyze açtı.  >     Cümle içinde başkasından aktarılan ve tırnak içine alınan cümleler büyük harfle başlar. Örnek »  Babam kardeşime seslendi: “ A yşe, gelirken bıçakla çatal da getir! »  Sabri Bey: “ S abah erkenden yola çıkalım.” dedi.  >     İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar. Ancak iki noktadan sonra cümle niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bu örnekler büyük harfle başlamaz. Örnek »  Size tavsiyem şu:  H er zaman düzenli çalışın. Bu örnekte iki noktadan sonra gelen kısım, bir cümle olduğu için büyük harfle başlamıştır. »  Rafta ne yok ki: konserveler, şekerler, kutular… Bu örnekte ise iki noktadan sonra gelen kısım, cümle niteliği taşımadığı için küçük harfle başlamıştır.  >     Dizeler genellikle büyük harf...
Devamı

2. Sayıların Yazımı

>     Sayılar metin içerisinde yazıyla yazılır. Örnek »  Üç ay sonra İzmir’e gideceğim. »  Bu gelenek  bin  yıldır sürüyor.  >     Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır. Örnek »  Bugün okula saat 11.00’de gideceğiz. »  Manavdan  5 kg  soğan aldık.  NOT   Saat ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir. Örnek »  Saat  dokuzu beş  geçe…  >     Birden fazla sözcükten oluşan sayılar ayrı yazılır. Örnek »  üç yüz altmış beş, bin iki yüz elli… »  Bir yıl  üç yüz altmış beş  gündür.  >     Para ile ilgili işlemler ve senet, çek vb. ticarî belgelerde geçen sayılar  bitişik yazılır . Buradaki amaç belgenin üzerinde sonradan değişiklik veya ekleme yapılamasını önlemektir. Örnek »  675,53 (altıyüzyetmişbeşTL,otuzbeşKr)  >  ...
Devamı